Imprimer cette page
mercredi, 13 juillet 2022 11:23

09/07/2022 - DISCOURS DE SARAH VAKI : PRÉSENTATION DE L'ACADÉMIE MARQUISIENNE

Matavaa de Fatu Iva - Soirée du samedi 9 juillet 2022 - Discours de Sarah Vaki, académicienne de Fatu Iva, représentant Toti Teikiehuupoko, directeur de l'Académie ; elle présente l'historique, les missions et les activités de l'Académie marquisienne depuis sa creation en 2000. (En langue marquisienne)

MATAVAA DE FATU IVA - DISCOURS DE SARAH VAKI

ANAUNAU

TAU KĀÒHA

Kāòha nui ia òe e Dominique Sorain, te pahinaèo o te Hau ferani,

Kāòha nui ia òe e Edouard, peretiteni nui o te Hau fenua,

Kāòha nui ia òe e Lana, àkahana o Porinetia ferani,

(Kāòha nui e te tau àkatū hou e Tamatai, Steve me Moetai),

Kāòha nui ia òe e René, te haatee hau hiina fenua,

Kāòha nui ia òe e Teikiheetai, te aìki nui o te piina o te tau hakaìki o te Fenua ènata,

Kāòha nui ia ôtou e te tau hakaìki o te Fenua ènata,

Kāòha nui ia ôtou e te tau Motua Kuhane o tēia haatià, tēia haatià,

Kāòha nui tātou paotū e te tau tunane tuehine i kātahi mai no tēnei Matavaa,

Kāòha nui ia ôtou paotū, e te tau manihii me i vaho mai,

Kāòha nui ia ôtou e te ati o Mahitoka no te āpuutina mai i to Mohuta (Nh), to Pakohe (Up), to Kokioho (Uh), to Tapuoho (Ho), to Toheto (Ta).

O au Tahiafitiani Vaki ; ua tū mai au i te koava o Toti Teikiehuupoko, to mātou upoo aahi o te Faè tuhuna èo ènata i pēpenatia i te èhua 2000 me tēnei motua èpikopo pāòkoòko kāìèa, o Teikimeiteaki a Punatete.

E aha te tau amona hana a te Faè tuhuna èo ènata ?

E toù amona hana tiàtohu :

*- e pāpua i te èo

*- e haameitaì i te èo

*- e haamevaha i te èo

Pēhea te hana a te Faè tuhuna ?

E 13 tuhuna èo paotū.

I te èhua 2000, ua vaetia e ùa tuhuna ma he motu ; tōtahi atu e tahi tuhuna mea tū no te tau huaa ènata i Tahiti.

O Toti me Teve no te motu o Ua Pou. O Mata me Mano no te motu o Hiva Oa. O Tumuehitu  me Roo Teikikeuhina no te motu o Nuku Hiva ; i te naòtina o Roo, ua tū mai Teautaipi io to īa koava. O Tetua me au nei no te motu o Fatu Iva nei. O Teikiheitaa me Uti no te motu o Ua Huna.

Paotū te ùa māhina, e putuputu mai te tau tuhuna i tēia motu, i tēia motu no te haaneke i te hana ; tōtahi atu, paotū te pō e toù, e putuputu mai io he Faètuhuna te tau mautoko o Nuku Hiva.

E aha te hana i hanatia ?

I te tīmatatina, ua vaetia e toù pāòto hana, e fā tuhuna ma he pāòto :

*- no te tau ponateào hou,

*- no te aoatakuà,

*- no te tau haakakai me te tau inoa tumu o te fenua.

I koàna ai te tau kōtūòmia, oia hoì :

*- Tau tekao hakatu tahi

*- Mou pona tekao

*- Hāpukeìa haakakai me te âkakai

*- Âkakai (no te tau tōìi)

*- Te haakakai o Mahuike

*- Te haakakai o Makaiaanui

*- Te ùmuhei

*- Tītahi kōtūòmia o te Hakaìki Iti i haaèotia e te tau tuhuna.

Atii me tītahi atakeu o te Pēpenatina te Fenua ènata me te haakakai o Makaiaanui.

A ùa èhua i tēnei, meìa i te tomotia mai o tēnei mou mautoko hou, o Iakopo me Teiki, ua tīmata te hana o te kāputuèo. Atii anaiho, u kāneatia te tohua niutavavā o te Faè tuhuna me te pepeù i te tapa hāmani niuaèo.

Te hana pātoko i te hana hakako io te tau faèhāmani tuatahi

Ua ìtetia te tahi nūmera iti oko o te tau tōìi ìte koè i te èo ènata ma òto o te kātootia mai o tēnei tuehine mataàama, o Titiehu, i ape mai te pātoko o te tau tuhuna no te haaèo i te nuina âkakai èo ferani. Ua haaàvatia me te patuhei i vaetia e te tau tuhuna i te èhua 2001.

« Te èo, taetae tupuna » Oia te tumu teào o tēnei Matavaa i Fatu Iva. No èià, e ava hei tēnei no te hakaaa i to tātou èo ; ia tani, ia taki to tātou èo ma nā kakaavai o te Fenua ènata

Pēhea à tātou i tēnei me to tātou èo ?

RARI

E te kaìoi e, e te pokoèhu e, mea ūo òe i te haka ?

A haka me to èo ! A putu me to èo !

E te tama ènata e, mea ūo òe i te patutiki ?

A vivini to matatiki me to èo tumu !

E te tama ènata e, mea ūo òe i te hana ìma ?

A hana me to èo !

E te tama ènata e, mea ūo òe i te tūako ?

A tekahi me to èo ! A hoe me to èo ! A tatahuti me to èo !

E te tama ènata e, mea ūo òe i te taùtanu ?

A tanu me to èo ! A kohi me to èo ! A kai me to èo !

Eīa mātou ; memai, mave mai no te haaâvei me mātou !

 

0

0

 

Kapohaamau înei ! Télécharger la vidéo !

Kapohaamau înei ! Télécharger la vidéo !

Propulsé par CComment