Haakakai no Mounatapu
haakakaiìa e Vaatete Joseph Tehauhaamau

Tēnei toa o Vaetiia, i Mounatapu te noho me to īa ati ènana. Ia hiti i Mounatapu, e tahi aneiho vahi mea piki i ùna o tēnei mōuna. E vai nei e tahi pākeâ i ùna e akaùa. Tēnei mea e akaùa e pākeâ àpapaìa, pineìa me tītahi keâ ; ia takiìa, e hū tēnei pā. Ia hiti mai te poì mākaka, e takiìa teâ keâ, ua hū tēnei pā i ùna o âtou.

Paotū te â, te hana a Vaetiia e hakameemee i te tau ati kē ma nā kaokao. Atii nei, e haatani īa i te pū, etià e òno te tau ati e hakameemee nei īa.

I tītahi â, ua òno Huihaoe i te tani pū, ua ìte no īa tēnei hakameemee.

E vai nei i Vaetahi, tītahi ènana e tāuà. Ta īa hana e kave tekao moû. Aòè to Hokatu e hana pē ia īa. I te tiheìa o īa i Hokatu, ua tekao īa te mea, ua âvei me īa e hitu ènana a Vaetiia e hee nei i te àvaika i Pāhonu. Òno toitoi Huihaoe i tēnei tekao. Ua maakau īa e hee e tōua me tēnei ati o Vaetiia. Ua too e ono ènana, me īa e hitu, taha tihe i Pahonu, ua ìte i tēnei e hitu ènana a Vaetiia, kukumi, tāìa me te ùu, pao i te mamate. Ua hihiti, u maakau te tau vehine o te tau vāhana tēnei, ua tihe me i te àvaika.

  - « Vēvē, a tuki te kōèhi, enā te poì àvaika. »

   Hīhiti Huihaoe me to īa poì. Tihe paotū ma ùna, i èià te ìteìa e poì kē tēnei.

  - « O Huihaoe !  Pēhea ? »

Tūtuhao te poì me i he tuaivi o Moukatapu. Pao i te mamate, me ia Vaetiia. Tēnei à, o te moî a Vaetiia, aòè i mate, ua mau to īa hami i no he manaâkau. Too iho Huihaoe i tēnei pootu mea hēana na īa. Ua huke i te umu.

Te peàu o tēnei ènana o Huihaoe, e ènana manamana. E vai nei i òto o te ati Vaetahi, tītahi toa, o Matikiani te inoa. Ia hiti Matikiani no te tōua me Huihaoe, e âvei me Huihaoe, ua hua me io te vahi tōuaìa no to īa manamana.

Kotuè/kotuke, e kipo tēnei mea avai ipuòo
(Coffret pour conserver les crânes - Musées du Vatican, Rome)

I Moanatapu, ua hano Tehau i tītahi pāàha no te tuku io te vahi vaina haìna kākiu o Vaipaee. E vai nei tītahi tau pāàha i èià, ua heke te ivi ènana, na te keukeu. Ua koàna tītahi kookā aòè i haatikiìa, me te kāriri puukaha i òto.

I Hokatu, ua koàna ia Tehau tītahi kotuè (e hue mea tuku upoko ènana) e hā upoko ènana i òto me io tītahi ana keâ. Te peàu e upoko o te papa hakaìki te tukuìa nei i òto.

Tītahi, ua hee mai tītahi tau tuhuna hana o te henua hāoè no te hana huì èpohenua. Ua makimaki âtou e hano e tiòhi tēnei tau ana me te upoko ènana. Patapata i te ata, patupatu. Huhua mai, tihe i te pākahakaha o te tohua manu, ua òno i tītahi tani o te pāriri. Pūpūkina, oia to īa iho atu a tiòhi, paotū te puhipuhi viivii o te huira hope pao meitaì i te tihekaa. Topatopaìa ma he vaanui. Pao te haametaù o hua tau tuhuna, ua peàu Tehau :

  « Eō, aòè oti te tau tupuna e koakoa ia tātou. Ua pekē oti teâ poì ia tātou. »

© Te Haè tuhuka èo ènana - Académie marquisienne – Mataìki/mai 2021