Haakakai no te manu e iva upoo, haakakaitia e Christine VAIMAA

Tēnei mou tupuna i ùna o te tuaivi i Tupahoehoe te noho. Paotū te pōpōuì, e taha mai âua ma ùna o te ivi, iho mai i no he one i Hanatefau, no te haapī i ta âua huetai me te tiaì i te poì àvaià. Ia tihe mai tēnei poì, e tuu i tītahi ià na âua. I tēia â, tēia â, tēia â, atii anatu te hana o hua mou tupuna.

I tītahi â, i te tihetia mai o hua mou tupuna, aê he ènata hakaùa, pao paotū te ènata i te huhua io te faè. Ma hope iho, i ìte ai âua i tēnei pōhue māìta i no he one. Te tatatia o âua e mākā ôpū koekoe ià. Peàu tītahi i te hoa :

« U pohuè tāua ! Kaùoo ta tāua înaì ! A kānea aneiho mea àve io te faè ! »

  I tēnei, te vahina o hua mou pāpaafio i hua ôpū koekoe, he manu te i tihekaa mai me i òto. Tēnei manu e iva upoo. Peàu tītahi :

« Auē ! Mea pohuè tāua ! A haataetae tāua i tēnei manu ! A àve io te faè no te tāfai. »

  E aha à, ua kānea i te ôpū koekoe no te kai. Ua too i te manu, fāfī i to he kakaèhi, ua fiti. Paotū te â, e hee anatu tēnei mou pāpaafio e ìmi i te paoo no te tāfai i tēnei manu, i tēia â, tēia â, tēia â. U feòfeò te manu… Auē te koakoa o hua mou pāpaafio, u haaìò âua i hua manu me he tama. Ua haamata te tupu o te huu. Te tahi o te māhina, u feòfeò e, e, e… te fā o te māhina, ua haamata te pekepeke o te manu. Ua ona, ua tau…atii aa anatu.

  U peàu tītahi :

« Ia maakau au enā me te â, ia ona tēnei manu, aòè e hua hakaùa mai. »

  U haahua te hoa :

« Pēhea à, a vai aneiho. »

  Te pītia e ono māhina o tēnei manu, u feòfeò nā keeheu. Ua ona, ua vii ma no he tai, ua hua mai e tau i ùna o te faè me te înaì i to he fafa. Pī hua mou pāpaafio i te koakoa. Aê nana hakaùa. Te ùa o te â, ona hakaùa hua manu, u maakau hua mou pāpaafio :

« Oinei oti te ìte paona o tāua i ta tāua manu. »

  Ua hua mai te manu e iva upoo, e iva atu i koàna mai. Pī te koekoe i te koakoa :

« Auē, mea oko nui tēnei mōkai ia tāua, mea oko nui tēnei tapavaù, aòè tāua e nana hakaùa. »

Māòna meitaì tēnei mataèinaa me i ùna, aòè e mate hakaùa i te one, tēia â, tēia â, tēia â.

  Tēnei, e vai aa e tahi hakaìki. I Anapoo te èka. Ua tihe te òno i òto o to īa puaìna e vai nei tēnei manu e iva upoo, oi aa te hana e atu hī. Aê nana hakaùa teà mataèinaa, e māòna anatu i te atu a tēnei manu e hano nei.  Ua keitani tēnei hakaìki, u peàu i ta īa poì tiaì :

« A hano ôtou i teà manu na ù. »

  Te hanona o hua poì i hua manu, umoì e ìò me i io hua mou pāpaafio, no te mea ua haaìò âua he tama na âua. I tītahi pō, ua hano hakanā hua poì i hua manu àve io te hakaìki. Te vaatia mai o hua mou pāpaafio, aòè he manu hakaùa. U maakau âua, ua hee, aòè e hua mai. Eìa òina u kamoa, u àvea io te hakaìki.

  I tēnei, ia pōpahi te hakaìki i te manu e hano i te atu, haapapae hua manu. E aha à te haatāvaè i hua manu, aòè e neue. No to īa kāòha i hua mou pāpaafio, i haapapae ai ia īa. U pōpahi te hakaìki i te tau tiaì e hano i nā pāpaafio e àve mai i Anapoo.

Te tihetia mai o hua mou pāpaafio, pī te koakoa o te manu. Ia pōpahi i te atu hī, te peàu, aòè e pao te atu ia kai. A vai nei, i tēia â, i tēia â. Aê te hakaìki e maìmaì ia hua hakaùa te manu io nā pāpaafio. Ua tihe i te ava enā hua nā pāpaafio. U maìmaì e haahua i te manu. I teâ pō, u pōpahi te hakaìki i te tau tiaì e hano e t­ā i te manu haamate nui. Tātia, tātia, mate nui

  Pēhea, aòè e pohuè mai.

  Te peàu, e vai nei i tēnei te hakahua i to he kaavai o Hapatoni. E aha te hakahua ? Enā me te ava pītia te atu i to he vāvātai o Hapatoni.

Haakakaitia e Vaimaa Christine

© Te Haè tuhuka èo ènana - Académie marquisienne – Âvea/novembre 2020