Haakakai o te mei – Légende du fruit à pain – Nuku Hiva
haakakaiìa e Gustave Tekohuotetua
me i Hooumi.

E vehine tēnei me i Pua, toiìa e te autai i ùka o to īa peka hau. E ika te kaikai. To īa toiìa e te autai moana, i tutuki ai me tītahi ènana me i Tahuata.

Ua ūi tēnei ènana :

- Me i hea mai òe ?

Ua haahua atu tēnei vehine :

- Me i Pua au nei.

Te òuoho o hua vehine pipii, pipii i te èpau ma he upoko.

- No te aha to òe òuoho i pipii ai ?

- Tēnei mea e pipii nei, e èpau mei, no te mea io to au vahi, io to au henua o Pua, enā me te mei. Tēnei mea he mei e meitaì ia kai. O to īa èpau tēnei e pipii nei i ùka o to ù upoko.

Ua too tēnei ènana i hua vehine, kave atu i uta io he henua i Tahuata. Ua haataetae ia īa, ua haakoè i tēnei èpau me i he upoko, me te ape atu, e aha e koàna i hano i tēnei mēmau me i Pua.

U peàu te vehine :

- Oia. I òto o tu ù kaavai enā me tēnei âkau he mei.

Mou â kē, ua òko te hakaìki me i Tahuata i tēnei tekao. U peàu i to īa mataèinaa :

- E hano tātou i te mei i Pua. E tahi heeìa o tātou.

Te peàu atu o tēnei vehine me ta īa vāhana.

- Aòè !

Aê tēnei hakaìki e makimaki e tahi o âtou heeìa, no te mea to īa maakau, aê tēnei mou ènana e peàu i te tau tekao aòè e hei. Ua maakau tēnei hakaìki e peàu īa a too i te maka aòè e tupu. No èià, ua hee to mua īa me to īa mataèinaa i Pua.

Mou â ma hope mai, ua hee tēnei ènana me ta īa vehine. Tihe atu âtou i Pua, ua ūi i te poì :

- I hea te mei ? E aha te mea e too no te nanu ?

Peàu te poì :

- E maka. Kotikoti i te tau maka, tuku io he vaka ; ia pao, ua nanu, e tupu.

Ua too te hoa e poo tumu, e toù maka. U haapeipei e hua. Ua tihe mai tēnei ènana me ta īa vehine. E aha à, ua hua tēnei hakaìki, u peàu tēnei ènana i ta īa vehine :

- E aha te too no te nanu, etià e tupu ?

- A hiti ôtou ma he ketaha o te vai enā me te tau kaù pē, enā tihe mai te tau aka o te mei me i òto. Me io tēnei tau aka, e natiìa mai te tau tumu. Enā tiò mai te tau kākaiū tumu me i òto o teâ aka. Oinei te mea e kokoti, vāhī i òto o tītahi nati keikaha. Oinei te kave e nanu, oinei te mea e tupu, e kòaka te mei.

U hana tēnei poì atii, i pao, ua hua i Tahuata. Tihe atu na, ua nanuìa e te hakaìki i ta īa mei me to īa mataèinaa. Aê he mea i tupu, aê he mea i hua.

E aha à nei, ua tihe âtou, ua nanu i ta âtou i teâ ahiahi. Tūmoe kē i te pō, ua òko i te vēvekekinaìa.

U peàu tēnei vāhana i ta īa vehine :

- E aha tēnei mea i taki mai nei ?

U haahua te vehine :

- E mei, ua tupu. U tīmata te paa o te àu. O nā àu to mua tēnei i taki mai na. Ua topa io he tohua.

E tūmoe kē, aè i te tūmoe pō, ua òko hakaùa i te pāpakakina, ua topa io he tohua :

- E aha teâ ?

- E Pōkauè teâ, ua topa io he tohua.

Me i te tūmoe nui tihe i te hāhakateiao, ua òko hakaùa i te topa o te mēmau io he tohua.

- E aha tēia ?

- E kauoè mei, ua topa io he tohua. Ua tupu te mei, u kaùoo, enā hua.

Te hāhakateiao, ua òko hakaùa i te takiìa o te mēmau ua topa io he tohua. Vēvekekina…

- E aha teâ ?

- E mei, ua paa, ua topa i àò.

Ua hua te mei, ua hua…. Oatea te pō… »

Me i èià te koàkaìa ia ù tēnei tekao o te mei ; na tēnei kooūa o Keò me i Pua i tekao mai ia ù.

© Te Haè tuhuka èo ènana - Académie marquisienne – Mataìki/mai 2021